Notarial will
A will is a voluntary declaration of intent in which the testator appoints his heirs and specifies how the components of his estate are to be distributed after his death.
Learn about the types of wills and how to prepare such a document to avoid it being challenged. Find out how to make a bequest and who can be disinherited.
If you have any doubts, please contact a notary to clarify any questions and arrange a meeting at the office.
Co to jest testament
Zgodnie z polskim prawem, testament jest dobrowolnym oświadczeniem woli wyrażonym przez testatora. W dokumencie tym można ustanowić swoich spadkobierców oraz określić, jak mają być rozdysponowane składniki majątku po śmierci.
Zasady prawne związane z dziedziczeniem i testamentami zawarte są w przepisach Kodeksu cywilnego (Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny) – dalej k. c. Warto podkreślić, że wiele ogólnych zasad dziedziczenia, czyli dziedziczenia ustawowego, może być zmienionych właśnie za pomocą testamentu.
Jakie są rodzaje testamentów
Zasadniczo testamenty dzielą się na testamenty zwykłe (Art. 949-951 k. c.) oraz testamenty szczególne (Art. 952-955 k. c.).
Testamenty zwykłe
Testament sporządzony w formie aktu notarialnego jest jednym z testamentów zwykłych. Sporządzony w ten sposób testament zapewnia największe możliwe bezpieczeństwo prawne i jest najtrudniejszy do podważenia.
Do testamentów zwykłych zaliczany jest również testament holograficzny – napisany w całości pismem odręcznym przez testatora. Taki testament musi być podpisany i powinien, choć nie jest to niezbędne, opatrzony datą.
Testament zwykły może być również sporządzony w formie protokołu na podstawie oświadczenia złożonego przed osobą pełniącą funkcję publiczną – wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu albo gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego. Testament taki zwany jest urzędowym albo allograficznym.
Testamenty szczególne
Jeżeli wyrażenie ostatniej woli spadkodawcy nie jest możliwe w normalnych sposób, a więc za pomocą testamentu zwykłego, przepisy dopuszczają możliwość sporządzenia testamentu szczególnego, mającego istotne ograniczenia co do okoliczności sporządzenia i czasu obowiązywania.
Art. 952. § 1. Jeżeli istnieje obawa rychłej śmierci spadkodawcy albo jeżeli wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, spadkodawca może oświadczyć ostatnią wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków.
Jeżeli wyrażenie ostatniej woli spadkodawcy nie jest możliwe w normalnych sposób, a więc za pomocą testamentu zwykłego, przepisy dopuszczają możliwość sporządzenia testamentu szczególnego, mającego istotne ograniczenia co do okoliczności sporządzenia i czasu obowiązywania.
Testament ustny sporządza się w obecności trzech świadków, w sytuacji, gdy istnieje obawa rychłej śmierci lub zachodzą szczególne okoliczności, ze względu na które zachowanie zwykłej formy jest niemożliwe lub bardzo utrudnione. Testament ustny musi być spisany przed upływem roku od jego złożenia bądź ewentualnie potwierdzony przez zeznania przed sądem.
Testament podróżny może być sporządzony podczas podróży statkiem morskim lub samolotem. Oświadczenie składa się przed dowódcą statku lub jego zastępcą. Niezbędna jest obecność dwóch świadków.
Testament wojskowy mogą sporządzić jedynie żołnierze, a szczegółowe zasady z tym związane reguluje rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej.
Dziedziczenie ustawowe czyli ogólne zasady dziedziczenia
Zasady dziedziczenia ustawowego określają szczegółowo przepisy kodeksu cywilnego. Takie dziedziczenie ma miejsce, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu albo gdy żadna z osób powołanych w testamencie do spadku nie chce lub nie może być spadkobiercą.
Do najważniejszych zasad dziedziczenia ustawowego należą:
- dziedziczą pierwsi zstępni (dzieci, wnuki itd.) spadkodawcy oraz jego małżonek,
- w przypadku braku zstępnych dziedziczą rodzice,
- jeśli nie ma zstępnych ani żyjących rodziców, dziedziczą rodzeństwo spadkodawcy oraz ich potomkowie (np. bracia, siostry, bratankowie, siostrzenice itd.),
- w przypadku braku zstępnych, żyjących rodziców oraz rodzeństwa i ich potomków, dziedziczą dziadkowie spadkodawcy oraz ich potomkowie,
- w przypadku braku żyjących zstępnych, rodziców, rodzeństwa i dziadków spadkodawcy oraz ich potomków, dziedziczą krewni w linii prostej do piątego stopnia oraz krewni boczni do czwartego stopnia,
- jeśli nie ma spadkobierców wymienionych w powyższych punktach, spadek przejmuje Skarb Państwa.
Przepisy stanowią, że przy podziale majątku spadkowego brane są pod uwagę wyłącznie relacje pokrewieństwa zmarłego, a nie faktyczna bliskość i relacje emocjonalne. Jeśli spadkodawca uważa tę zasadę za niewłaściwą, właśnie za pomocą testamentu może ją zmienić, dysponując majątkiem zgodnie ze swoimi prawdziwych relacjami, emocjami i potrzebami serca.
Warto w tym momencie zaznaczyć, że postanowienia testamentowe muszą być zgodne z narzuconymi przez ustawodawcę ramami prawnymi nawet wtedy, gdy owe ustawowe zasady wydają się testatorowi niewłaściwe. Jeśli bowiem postanowienia testamentu naruszają przepisu ustawy, nie wywołują skutków prawnych. W sytuacjach wątpliwych warto skonsultować się z notariuszem.
See also
Sale of an apartment
Learn how to prepare a legally compliant contract of sale of an apartment, what a preliminary agreement entails, how to secure payment, and what the notarial fee is.
Certificate of inheritance
Learn how to obtain a notarial certification of inheritance, when it is necessary to obtain a court decision on acquiring an inheritance, what documents should be brought to the notary office, and what is the fee for the notary’s services.
Protocol of the company meeting
Find out when the presence of a notary at a shareholders’ meeting is necessary, what should be included in the minutes of a shareholders’ meeting of a limited liability company and a joint-stock company, and how much does it cost to draw up a notarial protocol.
W razie wątpliwości wyjaśnię zasady sporządzania testamentów. Dowiedz się, jakie są rodzaje testamentow i taki dokument sporządzić, aby nie był podważony. Sprawdź jak zrobić zapis windykacyjny i można kogoś wydziedziczyć.
Najważniejsze postanowienia testamentowe
Postanowienia zawarte w testamencie, w ustawie zwane rozrządzeniami, to zbiór decyzji spadkodawcy odnośnie losów jego majątku po śmierci.
Do najważniejszych rozrządzeń testamentowych należą:
Powołanie spadkobiercy
Dzięki powołaniu spadkobiercy lub spadkobierców, testator rozszerza ustawowy porządek dziedziczenia. Jeśli do spadku powołanych jest więcej osób, może oznaczyć ich udziały w spadku, a jeśli tego nie uczyni, udziały będą równe. Osoby powołane do spadku powinny być wskazane z imienia i nazwiska, chyba że z użytego określenia jednoznacznie wynika o kogo chodzi. Takim określeniem może być np. “syn” w przypadku do spadkodawca ma tylko jednego syna.
Zapis zwykły
Za pomocą zapisu zwykłego spadkodawca zobowiązać spadkobiercę ustawowego lub testamentowego do spełnienia określonego świadczenia majątkowego na rzecz wskazanej osoby.
Zapis windykacyjny
Zapis windykacyjny czyni wskazaną osobę nabywcą przedmiotu zapisu z chwilą otwarcia spadku. Zapis windykacyjny wymaga formy aktu notarialnego.
Polecenie
Dzięki poleceniu spadkodawca zobowiązuje spadkobiercę lub na zapisobiercę do określonego działania lub zaniechania, nie czyniąc nikogo wierzycielem.
Wydziedziczenie
Poprzez wydziedziczenie spadkodawca pozbawia zstępnych, małżonka i rodziców zachowku. Postanowienie takie wymaga jednak określonego zachowania i postawy wydziedziczonego – wbrew woli spadkodawcy postępuje on uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci ewentualnie uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
Gdzie przechowywany jest testament notarialny
Oryginał testamentu notarialnego przechowywany jest w kancelarii notarialnej, w której został sporządzony. Jeśli rodzina zmarłego nie wie, w jakiej kancelarii testament został sporządzony, najlepiej skorzystać z przeszukania Notarialnego Rejestru Testamentów. W NORT, bazie danych prowadzonej przez Krajową Radę Notarialną, można odnaleźć zarówno testamenty własnoręczne, jak i notarialne, o ile testator zgłosił w kancelarii notarialnej chęć rejestracji testamentu. Wpisy w NORT dokonywane są przez notariuszy i tylko oni mogą uzyskać dostęp. Należy jednak pamiętać, że baza danych nie zawiera treści testamentów, a jedynie miejsce ich przechowywania oraz że dostęp do informacji o testamencie w NORT można uzyskać tylko po śmierci testatora za okazaniem jego aktu zgonu.
Testament – wzór
Jeżeli z jakichś powodów niemożliwe jest odwiedzenie notariusza w celu sporządzenia testamentu notarialnego, należy pamiętać, własnoręczny testament powinien być w całości spisany był odręcznie przez testatora. W żadnym wypadku nie może ktoś go za testatora napisać, nawet jeśli testator się na nim podpisze. Nie można też wydrukować treści na drukarce w celu złożenia jedynie podpisu.
Tak jak zaznaczono to wyżej, w testamencie holograficznym nie można zawrzeć zapisu windykacyjnego. Tego typu rozporządzenie zarezerwowane jest dla testamentu notarialnego.
Testament notarialny – cena
W przypadku sporządzenia testamentu, koszty ograniczają się do:
- taksy notarialnej za sporządzenie aktu notarialnego testamentu,
- opłaty za wypisy – 6 zł za każdą rozpoczętą stronę.
Taksa notarialna pobierana przez notariusza ustalana jest w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości.
W przypadku testamentu wysokość taksy notarialnej wynosi 50 zł. Notariusz określi taksę notarialną na podstawie analizy dokumentów konkretnej sprawy.
Honorarium notariusza obłożone jest 23-procentowym podatkiem PTiU (VAT).
