Посвідчення спадщини
Нотаріальне посвідчення спадщини є способом офіційного підтвердження набуття спадку та підтвердження права власності спадкових активів спадкоємців.
Дізнайтеся, як проходить процедура отримання нотаріального посвідчення спадщини, коли потрібне судове рішення про набуття спадку, які документи потрібно принести до нотаріуса та скільки коштує гонорар нотаріуса.
У разі сумнівів, будь ласка, зв’яжіться з нотаріусом для вирішення питань та узгодження дати зустрічі в канцелярії.
Co to jest akt poświadczenia dziedziczenia
Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia to dokument sporządzany przez notariusza, który wskazuje spadkobierców oraz informuje o ich udziałach w spadku. Dodatkowo, akt ten zawiera informacje o osobach, na których rzecz zmarła osoba uczyniła zapisy windykacyjne.
Wcześniej, czyli przed 2009 rokiem, uzyskanie prawa do spadku było możliwe wyłącznie przez sądowe orzeczenia o nabyciu spadku. Obecnie, dzięki zmianie przepisów, notarialny akt poświadczenia dziedziczenia można uzyskać podczas jednej wizyty w kancelarii notarialnej.
Jednakże, możliwość uzyskania poświadczenia dziedziczenia u notariusza ograniczona jest do sytuacji, gdy spadkobiercy są zgodni co do podziału majątku spadkowego. Jeśli takiej zgody nie ma, jedyną możliwością potwierdzenia nabycia spadku jest droga sądowa.
Wybór notarialnej procedury poświadczenia dziedziczenia niesie za sobą wiele zalet w porównaniu do drogi sądowej. Procedura jest krótsza, a termin spotkania u notariusza można dostosować do możliwości wszystkich spadkobierców. Notarialny akt poświadczenia dziedziczenia może być sporządzony w dowolnym miejscu, bez względu na ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy. Co więcej, akt ten jest ważny już z chwilą jego sporządzenia i nie wymaga oczekiwania na uprawomocnienie, tak jak w przypadku orzeczenia sądowego.
Uzyskany u notariusza akt poświadczenia dziedziczenia wywiera takie same skutki prawne, jak prawomocne postanowienie sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Podważenie takiego aktu jest możliwe tylko po przeprowadzeniu postępowania sądowego.
Jak odbywa się sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia
Zasady sporządzania aktów poświadczenia dziedziczenia regulują przepisy Ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie w artykułach 95a-95p. Zgodnie z tym, przed przystąpieniem do sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia notariusz musi spisać protokołu dziedziczenia, a w sporządzeniu protokołu dziedziczenia powinny uczestniczyć wszystkie osoby zainteresowane, a więc:
- osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi,
- osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne.
Protokół dziedziczenia
Protokół dziedziczenia zawiera informacje pozwalające na ustalenie porządku dziedziczenia po spadkodawcy, a w szczególności:
- zgodne żądanie poświadczenia dziedziczenia złożone przez osoby biorące udział w spisywaniu protokołu;
- oświadczenia o istnieniu lub nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi;
- oświadczenia o znanych testamentach spadkodawcy lub braku takich testamentów;
- oświadczenia, że w odniesieniu do spadku nie zostało uprzednio wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku i nie toczy się postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ani nie został sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia;
- oświadczenia, czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne oraz który spośród spadkobierców powołanych do spadku z ustawy odpowiada warunkom przewidzianym do dziedziczenia gospodarstwa rolnego;
- oświadczenia o obywatelstwie i miejscu zwykłego pobytu spadkodawcy w chwili śmierci;
- oświadczenia, czy były składane oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku lub zapisu windykacyjnego, czy zostało wydane orzeczenie dotyczące niegodności spadkobiercy lub osoby, na której rzecz został uczyniony zapis windykacyjny, oraz czy były zawierane umowy z przyszłym spadkodawcą w przedmiocie zrzeczenia się dziedziczenia po nim;
- wzmiankę o pouczeniu przez notariusza o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń;
- oświadczenie odbierane w toku czynności o tym, czy w skład spadku wchodzą własność lub wieczyste użytkowanie nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub udziały, akcje lub ogół praw i obowiązków współce handlowej będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, o ile nie zostało ono już złożone w toku wcześniejszych czynności – jeżeli w kręgu osób zainteresowanych znajduje się cudzoziemiec w rozumieniu art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców;
- oświadczenie, czy w skład spadku wchodzi przedsiębiorstwo w spadku objęte zarządem sukcesyjnym.
Akt poświadczenia dziedziczenia
Po spisaniu protokołu dziedziczenia i po uzyskaniu zgodnego żądania osób zainteresowanych notariusz przystępuje do sporządza aktu poświadczenia dziedziczenia. Zgodne żądanie osób zainteresowanych powinno zawierać w szczególności takie elementy jak:
- określenie osoby spadkodawcy,
- tytuł dziedziczenia,
- krąg spadkobierców,
- wysokość przypadających spadkobiercom udziałów w spadku.
Подивіться також
Продаж квартири
Дізнайтеся, як скласти угоду купівлі-продажу квартири, яка буде відповідна законодавству, що таке попередня угода, як забезпечити оплату та яка сума є нотаріальним збором.
Нотаріальний заповіт
Дізнайтеся, які є види заповітів та як скласти такий документ, щоб його не було піддано сумніву. Перевірте, як зробити заповіт з виконавчим розпорядженням та кого можна відсторонити від спадщини.
Протокол зібрання товариства
Дізнайтеся, коли присутність нотаріуса на зібранні пайовиків є необхідною, що повинен містити протокол зібрання пайовиків товариства з обмеженою відповідальністю та акціонерів акціонерного товариства, а також скільки коштує складання нотаріального протоколу.
W razie wątpliwości wyjaśnię formalności niezbędne do uzyskania aktu poświadczenia dziedziczenia, przedstawię listę potrzebnych dokumentów oraz umówię ewentualne dalsze kroki konieczne do zakończenia procedury spadkowej.
Poświadczenie dziedziczenia – lista dokumentów
Stawiając się w kancelarii notarialnej celem sporządzenia notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia należy przedstawić następujące dokumenty i informacje:
- dane osobowe spadkobierców uwzględniające:
- adres zamieszkania,
- numer dowodu osobistego lub paszportu,
- PESEL,
- odpis aktu zgonu spadkodawcy,
- zaświadczenia o numerze PESEL,
- ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy,
- odpisy aktów stanu cywilnego osób, które powołane są do spadku z ustawy:
- odpis aktu małżeństwa, jeśli spadkobiercą jest małżonek, oraz
- odpis aktów urodzenia, jeśli majątek dziedziczą dzieci (dla zamężnych dzieci wymagany jest również odpis aktu małżeństwa),
- inne dokumenty wpływające na ustalanie prawa do spadku, np.:
- testament, jeśli został sporządzony własnoręcznie przez osobę zmarłą lub też
- wypis aktu notarialnego testamentu, jeśli został sporządzony przez notariusza.
Podatek od spadku – grupy podatkowe, stawki, zwolnienia, formalności
W myśl przepisów Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, spadek podlega podatkowi, którego wysokość zależna jest od wartości spadku oraz od stopnia pokrewieństwa spadkodawcy i spadkobiercy.
Terminem płatności podatku od spadku jest 6 miesięcy od dnia otwarcia spadku, a za niedopełnienie obowiązku odprowadzenia podatku grozi odpowiedzialność podatkowa oraz sankcje finansowe.
Po śmierci spadkodawcy, w przeciągu 6 miesięcy od dowiedzenia się o swoim powołaniu do spadku, spadkobierca ma prawo spadek odrzucić. Jeśli tego nie zrobi, przyjmuje się, że spadek przyjął wprost z upływem okresu 6 miesięcy, a to powoduje pojawienie się obowiązku zapłaty podatku.
Grupy podatkowe w podatku od spadku
Ustawa o podatku od spadków i darowizn ustanawia 3 grupy podatkowe:
- I grupa: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie;
- II grupa: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa, rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych;
- III grupa: inni nabywcy;
- „Grupa 0”: przynależność do której uprawnia do całkowitego zwolnienia z podatku od spadku i darowizn. Dotyczy to darowizny na rzecz małżonka, zstępny, wstępny, pasierb, rodzeństwo, ojczym lub macocha. Podstawą prawną zwolnienia jest Art. 4a Ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.
Podatek od spadku – kwoty wolne, zwolnienia
Do obliczenia należnej do zapłacenia kwoty podatku od spadku należy wziąć różnicę między wartością spadku a wartością wolną od podatku. Podatek od nadwyżki oblicza się według stawki przynależnej do określonej grupy podatkowej. Warto zaznaczyć, że począwszy od 12 października 2022 r obowiązują wyższe kwoty zwolnień:
- 10 434 zł (zamiast 9 637 zł) w I grupie podatkowej,
- 7 878 zł (zamiast 7 276 zł) w II grupie podatkowej,
- 5 308 zł (zamiast 4 902 zł) w III grupie podatkowej.
Przykładowe wyliczenie podatku od spadku
Jeśli osobą dziedzicząca część spadku jest wuj, czyli brat matki osoby zmarłej, osoba taka kwalifikuje się do drugiej grupy podatkowej. Obowiązuje ją kwota wolna od podatku w wysokości 7 878 zł. Jeśli osobie tej przypadł w spadku samochód o wartości 110 tys. złotych, wyliczenie będzie następujące:
kwota do opodatkowania = 102 122 zł (110 000 – 7878)
wysokość podatku od spadku = 11 364,52 = 1780,60 + 9583,92 (wynik z 102122 – 22256 * 0,12)
Zapłacić należy 11 365 zł, ponieważ kwotę podatku zaokrągla się do pełnych złotych.
Poświadczenie dziedziczenia i co dalej
Każda z osób otrzymująca spadek, udokumentowany przez akt poświadczenia dziedziczenia, ma obowiązek złożyć, w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych poprzez wypełnienie formularza SD-3.
Zgłoszenie faktu nabycia spadku konieczne jest również przez osoby zwolnione z podatku od spadku i darowizn, bo dopiero fakt zgłoszenia jest warunkiem skorzystania przez nich ze zwolnienia nabycia spadku od podatku od spadków i darowizn.
Jeśli przedmiotem dziedziczenia jest nieruchomość, osoby ją otrzymujące zobowiązane są do złożenia wniosek o wpis do księgi wieczystej.
Poświadczenie dziedziczenia – koszt
W Za sporządzenia notarialnego poświadczenia dziedziczenia, koszty obejmują:
- wartość taksy notarialnej,
- opłatę za wypisy – 6 zł za każdą rozpoczętą stronę oraz
- podatek PTiU (VAT).
Taksa notarialna pobierana przez notariusza ustalana jest w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości.
W przypadku aktu poświadczenia dziedziczenia wysokość taksy notarialnej wynosi:
- 100 zł za sporządzenie protokołu dziedziczenia,
- 50 zł za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia,
- 50 zł za sporządzenie oświadczenia o przyjęciu spadku,
- 200 zł za protokół poszukiwania testamentu (opcjonalnie).
Notariusz określi taksę notarialną na podstawie analizy dokumentów konkretnej sprawy.
Honorarium notariusza obłożone jest 23-procentowym podatkiem PTiU (VAT).
